Słowo “wigilia” pochodzi z łaciny i oznacza czuwanie, staż nocną. W tradycji chrześcijańskiej to dzień poprzedzający Boże Narodzenie, kończący okres Adwentu. Najważniejszym momentem wigilii była i jest wieczerza. Jest ona jedyna w swoim rodzaju i niepowtarzalna, uświęcona nie tylko wielowiekową tradycją, lecz przede wszystkim obecnością Boga w naszych sercach, w naszych domach i rodzinach. Formalnie nie obowiązuje już post w wigilię. Biskupi polscy zachęcają jednak wierzących “do zachowania wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych w wigilię Bożego Narodzenia, ze względu na wyjątkowy charakter tego dnia w Polsce” (List Episkopatu Polski z 21 października 2003 r.). Wyjątkowość Wigilii polega na tym, że jest ona bezpośrednim przygotowaniem do uroczystości narodzin Jezusa Chrystusa, Zbawiciela, który przychodzi wyzwolić nas z niewoli grzechu. Post wyraża naszą wolę uśmiercenia w sobie grzechu, a także skupia uwagę na sprawach duszy, oczekującej od Boga zaspokojenia jej potrzeb.
OBRZĘD WIECZERZY WIGILIJNEJ
Na stole nakrytym białym obrusem kładziemy Pismo Święte i opłatek oraz ustawiamy świecę (najlepiej Wigilijnego Dzieła Pomocy Dzieciom). Jedno miejsce przy stole pozostaje wolne jako znak pamięci o naszych bliskich, którzy nie mogą razem z nami zasiąść do wigilii. Jest to także znak więzi ze zmarłymi z naszych rodzin oraz gotowości przyjęcia do naszego domu w ten szczególny wieczór osoby samotnej. Wieczerzę wigilijną rozpoczynamy modlitwą. Najlepiej jeśli prowadzi ją ojciec lub najstarsza osoba wśród zebranych.
W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego. Amen.
ZAPALENIE ŚWIECY:
Prowadzący: Światło Chrystusa.
Wszyscy odpowiadają: Bogu niech będą dzięki.
CZYTANIE EWANGELII (Łk 2, 1-14)
Prowadzący: Ponad dwa tysiące lat temu przyszedł na świat Jezus Chrystus, Syn Boży, oczekiwany Zbawiciel. Opowiada o tym ewangelia św. Łukasza. Posłuchajmy jej z wiarą tak, jak to czynili nasi przodkowie.
Tekst odczytuje ktoś z domowników na przykład najstarsze dziecko:
Z Ewangelii według św. Łukasza:
W owym czasie wyszło rozporządzenie Cezara Augusta, żeby przeprowadzić spis ludności w całym państwie. Pierwszy ten spis odbył się wówczas, gdy wielkorządca Syrii był Kwiryniusz. Wybierali się więc wszyscy, aby dać się zapisać, każdy do swego miasta. Udał się także Józef z Galilei, z miasta Nazaret, do Judei, do miasta Dawidowego, zwanego Betlejem, ponieważ pochodził z domu i rodu Dawida, żeby się dać zapisać z poślubiona sobie Maryja, która była brzemienna. Kiedy tam przebywali, nadszedł dla Maryi czas rozwiązania. Porodziła swego pierworodnego Syna, owinęła Go w pieluszki i położyła w żłobie, gdyż nie było dla nich miejsca w gospodzie. W tej samej okolicy przebywali w polu pasterze i trzymali straż nocna nad swoja trzoda. Naraz stanął przy nich anioł Pański i chwała Pańska zewsząd ich oświeciła, tak że bardzo się przestraszyli. Lecz anioł rzekł do nich „Nie bójcie się! Oto zwiastuję wam radość wielka, która będzie udziałem całego narodu: dziś w mieście Dawida narodził się wam Zbawiciel, którym jest Mesjasz Pan. A to będzie znakiem dla was: znajdziecie Niemowlę owinięte w pieluszki i leżące w żłobie”. I nagle przyłączyło się do anioła mnóstwo zastępów niebieskich, które wielbiły Boga słowami: „Chwała Bogu na wysokościach, a na ziemi pokój ludziom Jego upodobania”.
Oto słowo Pańskie
Wszyscy: Chwała Tobie Chryste.
Po wysłuchaniu fragmentu ewangelii – kolęda „Bóg się rodzi”.
WSPÓLNA MODLITWA
Wezwania mogą wypowiadać różne osoby, wszyscy odpowiadają: Ciebie prosimy, wysłuchaj nas Panie.
Prowadzący: Boże, nasz Ojcze, w tej uroczystej godzinie wychwalamy Cię i dziękujemy za noc, w której posłałeś nam swojego Syna Jezusa Chrystusa, naszego Pana i Zbawiciela i prosimy Cię:
– Udziel naszej rodzinie daru miłości, zgody i pokoju. Ciebie prosimy, wysłuchaj nas Panie.
– Obdarz naszych sąsiadów, przyjaciół i znajomych pokojem tej nocy. Ciebie prosimy, wysłuchaj nas Panie.
– Wszystkich opuszczonych, samotnych, chorych, biednych, głodnych na całym świecie pociesz i umocnij Dobrą Nowiną tej świętej nocy. Ciebie prosimy, wysłuchaj nas Panie.
– Obdarz potrzebnymi łaskami wszystkich, którzy nam dobrze życzą i czynią. Ciebie prosimy, wysłuchaj nas Panie.
– Naszych zmarłych (można wymienić imiona) obdarz szczęściem i światłem Twej chwały. Ciebie prosimy, wysłuchaj nas Panie.
Prowadzący: W wymienionych intencjach oraz tych, które są w naszych sercach módlmy się słowami, których nas nauczył Pan Jezus. „Ojcze nasz….”
Prowadzący: Panie Boże, Ty sprawiłeś, że ta święta noc zajaśniała blaskiem prawdziwej światłości Jednorodzonego Syna Twojego, spraw, abyśmy jaśnieli blaskiem Twego światła w naszym codziennym postępowaniu. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.
Łamanie się opłatkiem:
Prowadzący:
A teraz w duchu miłości i przebaczenia przełamiemy się opłatkiem – chlebem miłości. Otwierając serca nasze w miłości wzajemnej, otwieramy je na przyjście Pana. Niech On będzie zawsze z nami.
Wszyscy dzielą się opłatkiem.
Po złożeniu życzeń można zaśpiewać kolędę “Dzisiaj w Betlejem” lub inną. Można według uznania, odmówić jeszcze modlitwę przed posiłkiem:
Pobłogosław, Panie Boże, nas, pobłogosław ten świąteczny posiłek i tych, którzy go przygotowali. I naucz nas dzielić się chlebem i radością ze wszystkimi. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.
W czasie spożywania wieczerzy wigilijnej należy zatroszczyć się o zachowanie rodzinnego i religijnego nastroju. Potrawy wigilijne powinny być postne, nie podaje się alkoholu. Rezygnujemy z oglądania telewizji czy słuchania rozpraszającej muzyki. Kiedy wieczerza wigilijna dobiega końca, rozpoczynamy śpiew kolęd i wzajemne obdarowywanie się upominkami.
Po wieczerzy można odmówić następującą modlitwę:
Boże, nasz Ojcze dziękujemy Ci za dar Twojego Syna, narodzonego dla naszego zbawienia z Maryi Dziewicy, dziękujemy Tobie za ten błogosławiony wieczór, za dary, które spożyliśmy podczas Wieczerzy i wszelkie dobrodziejstwa, którymi nas z miłością obdarzasz dnia każdego. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.
Chwała Ojcu i Synowi, i Duchowi Świętemu. Jak była na początku, teraz i zawsze i na wieki wieków. Amen.
Ukoronowaniem radosnego świętowania Wigilii Bożonarodzeniowej jest uczestnictwo w Pasterce.